Przekształcanie pracy (ang. job crafting) to stosunkowo nowa metoda, która pomaga pracownikom samodzielnie i świadomie modyfikować sposób, w jaki wykonują swoje codzienne zadania oraz postrzegają swoją pracę.
Pisząc „stosunkowo nowa” mam na myśli nasze rodzime podwórko, bo sama idea narodziła się w USA już w 2001 roku. Od tego czasu powstało kilka modeli przekształcania pracy i zostało przeprowadzonych sporo badań naukowych, potwierdzających założenia i skuteczność działania tej metody.
O co chodzi w przekształcaniu pracy?
Prawdopodobnie myślisz o swojej pracy, jak o określonym zestawie zadań, który masz do wykonania w trakcie godzin pracy. Zadania te są często spisane, jako zakres obowiązków, który pracodawca załącza do umowy o pracę. I to jest OK, bo dzięki temu pracodawca wie, za co Ci płaci, a Ty wiesz, z grubsza, co masz dla niego robić. Taka umowa działa dobrze, dopóki obie strony czerpią z niej korzyści.
Jednak z czasem, z różnych powodów, możesz poczuć chęć zmiany. To zupełnie naturalne. Nadmierna rutyna, wzrost Twoich kompetencji lub dalsza chęć rozwoju powodują, że praca, którą wykonujesz, nie jest już tak ciekawa i nie sprawia Ci takiej przyjemności, jak wcześniej. Co wtedy?
Być może pierwsza odpowiedź, jaka przychodzi Ci do głowy to „zmienić pracę”. I to jest jedno z możliwych rozwiązań. Ale nie jedyne.
A może są sposoby, żeby podnieść swoje zadowolenie z pracy, którą wykonujesz, żeby jednak jej nie zmieniać?
Ludzie zawsze robili to intuicyjnie, choć nie zawsze świadomie
Pytania o cel i sens ludzkiego życia zadawali sobie już starożytni filozofowie podobnie, jak pytania o źródło szczęścia i dobrego życia.
Jednak dopiero powstanie psychologii pozytywnej, jako nauki o dobrym samopoczuciu, dobrostanie (ang. wellbeing) i szczęściu zapoczątkowało badania naukowe w tej dziedzinie. To właśnie w nurtcie psychologii pozytywnej powstały badania nad poczuciem szczęścia w pracy, a z nich psychologia pozytywna organizacji i job crafting.
Trzy poziomy przekształcania pracy
Twórcy metody job crafting określili trzy sposoby, czy też poziomy przekształcania pracy. Twoje zadania to pierwszy aspekt (poziom) rozumienia pracy. Żeby odkryć kolejne dwa poziomy, potrzebujemy spojrzeć na dane stanowisko szerzej, niż tylko przez pryzmat twoich obowiązków. Relacje w miejscu pracy to kolejny poziom. Następny poziom, to zrozumienie swojej roli w organizacji oraz odkrycie i nadanie głębszego sensu temu, co robisz.
1. Przekształcanie zadań
W ramach swojej pracy masz do wykonania określone zadania, z których jesteś rozliczany. To one stanowią podstawę Twojego stanowiska pracy. Zastanów się i wypisz sobie główne zadania, którymi zajmujesz się w pracy. Które z nich są najważniejsze? Które z nich generują największą wartość dla Twojego pracodawcy, kolegów i klientów? Które zadania wykonujesz z największą przyjemnością i zaangażowaniem? Jak możesz zmienić sposób, w jaki je wykonujesz, żeby czerpać z nich więcej przyjemności? A może możesz przestać wykonywać niektóre z tych zadań?
Odpowiedź na te kilka pytań pomoże Ci na nowo zdefiniować, na czym, tak naprawdę, polega Twoja praca. Myśląc o swoich zadaniach, zastanów się również, jak możesz lepiej wykorzystać w pracy swoje mocne strony, doświadczenie i zainteresowania. A może są zadania lub projekty, których nie wykonujesz obecnie, a chciałbyś/ chciałabyś się w nie zaangażować?
2. Przekształcanie relacji
Organizacja to ludzie. Relacje w miejscu pracy to spoiwo, które łączy ludzi i również wpływa na Twoje środowisko pracy. Dla wielu z nas, to właśnie relacje w pracy sprawiają, że do jakiejś pracy chodzimy z przyjemnością, albo wręcz odwrotnie, nienawidzimy swoje pracy. Dlatego warto zadbać o swoje relacje z przełożonymi, podwładnymi i współpracownikami.
Zacznij od zidentyfikowania najważniejszych relacji w Twojej pracy. Pomyśl o najbliższych współpracownikach, osobach z którymi najczęściej się kontaktujesz. Pomyśl o osobach i stanowiskach Twoim zespole oraz osobach z innych działów, z którymi się kontaktujesz.
Czy masz w pracy osoby, które mogę stanowić dla Ciebie wsparcie w Twoich zadaniach? Jakiego wsparcia możesz potrzebować? Z kim możesz się skonsultować, w razie potrzeby? Od kogo możesz dostać feedback i czego może dotyczyć? Od kogo możesz się uczyć?
Ważne jest również to, co Ty oferujesz w relacjach z innymi. Co możesz zrobić dla osób z Twojego otoczenia? Komu, w jakich tematach i w jakim zakresie możesz służyć wsparciem?
3. Przekształcanie swojej roli
W metodzie job crafting nazywa się to przekształcaniem poznawczym. Chodzi o zmianę postrzegania swojej roli, a konkretnie odkrycie i nadanie sensu swojej pracy. Na co masz wpływ, jaką wartość dostarczasz, co wnosisz jako pracownik oraz jako człowiek? Pomyśl o swojej roli, jaką odgrywasz nie tylko w swojej firmie, nie tylko dla klientów, ale również w perspektywie społeczeństwa i świata.
Często na warsztatach, które prowadziłem prosiłem uczestników o wybranie dla siebie ludzika Lego, który najlepiej odzwierciedla ich rolę zawodową. Jeśli akurat nie masz żadnego pod ręką możesz skorzystać z wyszukiwarki i poszukać najlepszego obrazu, który opisuje Twoją rolę.
Postaraj się znaleźć dobre określenie na tę Twoją zawodową tożsamość. Może to sprawić, że odkryjesz sens, a nawet swoje powołanie. Możesz teraz spojrzeć na siebie jak na osobę, której praca niesie niezwykłą wartość dla innych ludzi i dla świata.
Gdzie zajdziesz więcej informacji o job craftingu?
Źródłem najświeższych informacji o job cratfing jest firma Job Crafting Polska. Założyły ją kilka lat temu doktorantki Uniwersytetu SWPS, które przeniosły na polski grunt tę metodę pracy. Poza badaniami naukowymi, które cały czas prowadzą, współpracują również z firmami, pomagając budować poczucie sensu i zaangażowanie wśród pracowników. Organizują też regularne warsztaty certyfikacyjne dla facylitatorów job crafting. Jako absolwent jednego z pierwszych szkoleń, bardzo je polecam 🙂
A jeśli zainteresował Cię temat psychologii pozytywnej, zapraszam do artykułu na temat diagnozy mocnych stron i sił charakteru oraz kwestionariusza VIA Character. Powstał on również w ramach badań psychologii pozytywnej, a jego wyniki możesz wykorzystać w procesie samodzielnego przekształcania pracy.